Trong giao dịch hàng hóa, hợp đồng quyền chọn là một trong những hợp đồng được các nhà đầu tư lựa chọn nhiều nhất bởi lợi thế bảo hiểm giá.
Hợp đồng quyền chọn giúp người mua xác định cụ thể được mức rủi ro tối đa khi tham gia vào thị trường; sử dụng các chiến lược giao dịch, kết hợp nhiều giao dịch với nhau để giới hạn cả mức rủi ro và lợi nhuận trong một phạm vi nhất định.
Để giao dịch các hợp đồng quyền chọn một cách hiệu hiệu quả, có rất nhiều chiến lược khác nhau mà nhà đầu tư có thể sử dụng.
Chiến lược quyền chọn bán bảo vệ (Protective Puts)
Chiến lược này được thực hiện bằng việc mua quyền chọn bán đối với tài sản cơ sở mà nhà đầu tư sở hữu. Nếu giá của tài sản cơ sở cao hơn giá thực hiện, quyền chọn sẽ không được thực hiện. Khi đó, nhà đầu tư trả khoản phí quyền chọn. Tuy nhiên, nếu giá của tài sản cơ sở thấp hơn giá thực hiện, nhà đầu tư có thể phải bán tài sản cơ sở ở mức giá thực hiện.
Chiến lược này được sử dụng trong kịch bản thị trường tăng mạnh và nhà đầu tư muốn bảo vệ lợi nhuận của họ.
Ví dụ: Nhà đầu tư mua 1 hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn lúa mì, kỳ hạn tháng 9/2024 ở mức giá 100 USD.
Đồng thời, mua quyền chọn bán 1 hợp đồng lúa mì kỳ hạn tháng 7/2024 ở mức giá thực hiện 100 USD, phí quyền chọn là 5 USD.
Nếu giá lúa mì tăng lên 110 USD thì nhà đầu tư lãi ở vị thế mua hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn 10 USD/hợp đồng và quyền chọn không được thực hiện. Nhà đầu tư sẽ bị mất 5 USD phí quyền chọn. Tổng nhà đầu tư lãi 10 USD – 5 USD = 5 USD
Ngược lại nếu giá lúa mì giảm xuống còn 93 USD, nhà đầu tư lỗ ở vị thế mua hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn 7 USD/hợp đồng, nhưng lại lãi ở vị thế mua quyền chọn 7 USD. Do đó lỗ tối đa là 5 USD.
Chiến lược quyền chọn mua có đối ứng (Covered Call)
Chiến lược này được thực hiện bằng việc bán quyền chọn mua đối với tài sản cơ sở mà nhà đầu tư sở hữu. Nếu giá của tài sản cơ sở thấp hơn giá thực hiện (strike price), quyền chọn sẽ không được thực hiện, cho phép nhà đầu tư giữ phí quyền chọn. Tuy nhiên, nếu giá vượt quá giá thực hiện, nhà đầu tư có thể phải bán tài sản cơ sở ở mức giá thực hiện, có khả năng bỏ lỡ cơ hội thu được thêm lợi nhuận.
Chiến lược này được sử dụng trong kịch bản thị trường trung tính đến tăng nhẹ.
Ví dụ: Nhà đầu tư mua 1 hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn lúa mì kỳ hạn tháng 9/2024 ở mức giá 100 USD.
Đồng thời, bán quyền chọn mua 1 hợp đồng lúa mì kỳ hạn tháng 7/2024 ở mức giá thực hiện 100 USD, phí quyền chọn là 5 USD.
Nếu giá lúa mì giảm xuống còn 93 USD, nhà đầu tư bị lỗ ở vị thế mua hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn 7 USD/hợp đồng và quyền chọn không được thực hiện. Nhà đầu tư nắm giữ vị thế bán quyền chọn nhận được 5 USD phí quyền chọn. Tổng nhà đầu tư lỗ 7 USD – 5 USD = 2 USD.
Ngược lại nếu giá lúa mì tăng lên 103 USD, nhà đầu tư lãi ở vị thế mua hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn 3 USD/hợp đồng và bị lỗ ở vị thế bán quyền chọn 3 USD. Nhà đầu tư nắm giữ vị thế bán quyền chọn nhận được 5 USD phí quyền chọn. Tổng nhà đầu tư lãi 3 USD + 5 USD - 3 USD = 5 USD.
Chiến lược dàn trải giá lên (Bull Spreads)
Chiến lược này được thực hiện bằng việc đồng thời mua và bán các quyền chọn với mức giá thực hiện khác nhau ở các mức giá khác nhau của cùng một tài sản cơ sở và có cùng ngày đáo hạn.
Chiến lược này có hai hình thức, bao gồm:
Chiến lược Bull Spreads với quyền chọn mua, trong đó nhà đầu tư mua một quyền chọn mua với mức giá thực hiện nhất định và đồng thời bán một quyền chọn mua với mức giá thực hiện cao hơn.
Chiến lược Bull Spreads với quyền chọn bán, trong đó nhà đầu tư mua một quyền chọn bán với mức giá thực hiện nhất định và đồng thời bán một quyền chọn bán với mức giá thực hiện cao hơn.
Chiến lược này phù hợp với nhà đầu tư kỳ vọng nhận được lợi nhuận ổn định khi giá tài sản cơ sở tăng và giới hạn mức tổn thất ở một mức nhất định khi giá tài sản cơ sở giảm.
Ví dụ: Một nhà đầu tư thực hiện chiến lược Bull Spreads với quyền chọn mua. Nhà đầu tư này mua đồng thời với một quyền chọn mua hợp đồng Ngô tháng 12/2024 có giá thực hiện là 460 cent/giạ với phí quyền chọn 45 cent/giạ và bán một quyền chọn mua có giá thực hiện là 480 cent/giạ với phí quyền chọn 35 cent/giạ.
Lợi nhuận từ chiến lược Bull Spreads phụ thuộc vào giá của hợp đồng Ngô tháng 12/2024 (ZCEZ24) trong tương lai. Các trường hợp sau đây có thể xảy ra:
Trường hợp 1: Giá hợp đồng ZCEZ24 tăng quá 480 cent/giạ
Nếu giá của hợp đồng ZCEZ24 trong tương lai vượt mức 480 cent/giạ, cả 2 quyền chọn mua đều được thực hiện. Nhà đầu tư nhận được một khoản lợi nhuận (chưa bao gồm phí giao dịch và các loại thuế/phí khác) được tính bằng Chênh lệch giá thực hiện của 2 quyền chọn - Chênh lệch phí quyền chọn, hay là (480 – 460) – (45 – 35) = 10 cent/giạ.
Trường hợp 2: Giá hợp đồng ZCEZ24 giảm xuống dưới 460 cent/giạ
Nếu giá hợp đồng ZCEZ24 trong tương lai giảm xuống dưới 460 cent/giạ, cả 2 quyền chọn mua đều không được thực hiện. Nhà đầu tư lúc này chịu khoản lỗ chính bằng chênh lệch phí quyền chọn, tức là (45 – 35) = 10 cent/giạ.
Trường hợp 3: Giá hợp đồng ZCEZ24 nằm trong khoảng 460 – 480 cent/giạ
Nếu giá của hợp đồng ZCEZ24 trong tương lai nằm trong khoảng 460 – 480 cent/giạ, giả sử là 466 cent/giạ, chỉ quyền chọn mua ZCEZ24 với giá thực hiện 460 cent/giạ sẽ được thực hiện. Sau khi thực hiện quyền chọn, nhà đầu tư ngay lập tức bán hợp đồng ZCEZ24 ở mức giá 472 cent/giạ và chịu khoản lỗ (chưa bao gồm phí giao dịch và các loại thuế/phí khác) là (45 – 35) - (466 – 460) = 4 cent/giạ. Khoản lỗ nhà đầu tư phải chịu trong trường hợp này sẽ không vượt quá khoản lỗ nhà đầu tư phải chịu trong trường hợp 2, và lợi nhuận nhà đầu tư được hưởng sẽ không vượt quá lợi nhuận trong trường hợp 1.
Như vậy, chiến lược Bull Spreads sẽ giúp cho nhà đầu tư giới hạn khoản lỗ ở một mức có thể kiểm soát, nhưng mặt khác lại cũng giới hạn lợi nhuận của nhà đầu tư ở một mức nhất định.
Chiến lược dàn trải giá xuống (Bear Spreads)
Chiến lược này được thực hiện bằng việc đồng thời mua và bán các quyền chọn với mức giá thực hiện khác nhau ở các mức giá khác nhau của cùng một tài sản cơ sở và có cùng ngày đáo hạn.
Chiến lược này có hai hình thức, bao gồm:
Chiến lược Bear Spreads với quyền chọn mua: Với hình thức này, nhà đầu tư bán một quyền chọn mua với mức giá thực hiện nhất định và đồng thời mua một quyền chọn mua với mức giá thực hiện cao hơn.
Chiến lược Bear Spreads với quyền chọn bán: Với hình thức này, nhà đầu tư bán một quyền chọn bán với mức giá thực hiện nhất định và đồng thời mua một quyền chọn bán với mức giá thực hiện cao hơn.
Như vậy, trái ngược với chiến lược Bull Spreads, chiến lược Bear Spreads phù hợp với nhà đầu tư kỳ vọng nhận được lợi nhuận ổn định khi giá tài sản cơ sở giảm và giới hạn mức tổn thất ở một mức nhất định khi giá tài sản cơ sở tăng.
Ví dụ:
Một nhà đầu tư thực hiện chiến lược Bear Spreads với quyền chọn mua. Nhà đầu tư này bán đồng thời với một quyền chọn mua hợp đồng lúa mỳ tháng 12/2024 có giá thực hiện là 720 cent/giạ với phí quyền chọn 64 cent/giạ và mua một quyền chọn mua có giá thực hiện là 820 cent/giạ với phí quyền chọn 34 cent/giạ.
Lợi nhuận từ chiến lược Bear Spreads phụ thuộc vào giá của hợp đồng lúa mỳ tháng 12/2024 (ZWAZ24) trong tương lai. Các trường hợp sau đây có thể xảy ra:
Trường hợp 1: Giá hợp đồng ZWAZ24 tăng quá 820 cent/giạ
Nếu giá của hợp đồng ZWAZ24 trong tương lai vượt mức 820 cent/giạ, cả 2 quyền chọn mua đều được thực hiện. Nhà đầu tư nhận chịu một khoản lỗ (chưa bao gồm phí giao dịch và các loại thuế/phí khác) được tính bằng Chênh lệch giá thực hiện của 2 quyền chọn - Chênh lệch phí quyền chọn, hay là (820 – 720) – (64 – 34) = 70 cent/giạ.
Trường hợp 2: Giá hợp đồng ZWAZ24 giảm xuống dưới 720 cent/giạ
Nếu giá hợp đồng ZWAZ24 trong tương lai giảm xuống dưới mức 720 cent/giạ, cả 2 quyền chọn mua đều không được thực hiện. Nhà đầu tư lúc này nhận được khoản lợi nhuận chính bằng chênh lệch phí quyền chọn, tức là (64 – 34) = 30 cent/giạ.
Trường hợp 3: Giá hợp đồng ZWAZ24 nằm trong khoảng 720 – 820 cent/giạ
Nếu giá của hợp đồng ZWAZ24 trong tương lai nằm trong khoảng 720 – 820 cent/giạ, giả sử là 760 cent/giạ. Khi đó, chỉ quyền chọn mua ZWAZ24 với giá thực hiện 720 cent/giạ sẽ được thực hiện. Nhà đầu tư phải mua một hợp đồng ZWAZ24 ở mức giá 790 cent/giạ để hoàn thành nghĩa vụ và chịu khoản lỗ (chưa bao gồm phí giao dịch và các loại thuế/phí khác) là (760 – 720) - (64 – 34) = 10 cent/giạ. Khoản lỗ nhà đầu tư phải chịu trong trường hợp này sẽ không vượt quá khoản lỗ nhà đầu tư phải chịu trong trường hợp 1, và lợi nhuận nhà đầu tư được hưởng sẽ không vượt quá lợi nhuận trong trường hợp 2.
Chiến lược mua quyền chọn mua (Long Call)
Chiến lược Long Call được thực hiện bằng việc mua quyền chọn mua một loại tài sản cơ sở ở mức giá thực hiện nhất định. Nhà đầu tư thực hiện chiến lược này sẽ có lời khi giá của tài sản cơ sở tăng vượt quá mức giá thực hiện của quyền chọn mà không phải chịu hoàn toàn rủi ro giảm giá như khi trực tiếp nắm giữ tài sản cơ sở.
Với trường hợp giá tài sản cơ sở tăng vượt mức giá thực hiện, nhà đầu tư có thể lựa chọn không thực hiện quyền chọn và để cho quyền chọn đáo hạn. Như vậy, chiến lược Long Call có thể đem lại lợi nhuận không giới hạn cho nhà đầu tư, mặt khác lại giới hạn mức thua lỗ không vượt quá khoản phí quyền chọn. Chiến lược này được sử dụng khi người tham gia kỳ vọng giá của tài sản cơ sở tăng.
Ví dụ: Một nhà đầu tư thực hiện chiến lược Long call bằng việc mua một quyền chọn mua hợp đồng ngô tháng 12/2024 có giá thực hiện là 460 cent/giạ với phí quyền chọn 45 cent/giạ.
Lợi nhuận từ chiến lược Long Call phụ thuộc vào giá của hợp đồng ngô tháng 12/2024 (ZCEZ24) trong tương lai. Các trường hợp sau đây có thể xảy ra:
Trường hợp 1: Giá hợp đồng ZCEZ24 cao hơn 460 cent/giạ
Nếu giá của hợp đồng ZCEZ24 trong tương lai cao hơn 460 cent/giạ, giả sử là 520 cent/giạ. Lúc này, nhà đầu tư sẽ thực hiện quyền chọn mua để mua hợp đồng ZCEZ24 tại giá 460 cent/giạ và hợp đồng ra tại giá 520 cent/giạ. Nhà đầu tư nhận được một khoản lợi nhuận (chưa bao gồm phí giao dịch và các loại thuế/phí khác) được tính bằng Chênh lệch giữa giá thị trường của hợp đồng và giá thực hiện của quyền chọn - Phí quyền chọn, hay là (520 – 460) – 45 = 15 cent/giạ.
Trường hợp 2: Giá hợp đồng ZCEZ24 thấp hơn 460 cent/giạ
Nếu giá hợp đồng ZCEZ24 trong tương lai giảm xuống dưới 460 cent/giạ, quyền chọn mua không được thực hiện. Nhà đầu tư lúc này chịu khoản lỗ chính bằng phí quyền chọn, tức là 45 cent/giạ. Đây là khoản lỗ tối đa nhà đầu tư phải chịu khi thực hiện chiến lược Long Call.
Như vậy, chiến lược Long Call có thể giúp nhà đầu tư hạn chế khoản lỗ về mức phí quyền chọn, trong khi có cơ hội nhận được lợi nhuận không giới hạn.
Chiến lược mua quyền chọn bán (Long Put)
Chiến lược Long Put được thực hiện bằng việc mua quyền chọn bán một loại tài sản cơ sở ở mức giá thực hiện nhất định. Nhà đầu tư thực hiện chiến lược này sẽ có lời khi giá của tài sản cơ sở giảm xuống thấp hơn mức giá thực hiện của quyền chọn; trong khi với trường hợp giá tài sản cơ sở tăng vượt mức giá thực hiện, nhà đầu tư có thể lựa chọn không thực hiện quyền chọn và để cho quyền chọn đáo hạn.
Như vậy, chiến lược Long Put có thể đem lại cho nhà đầu tư lợi nhuận không giới hạn và giới hạn khoản lỗ không vượt quá khoản phí quyền chọn. Chiến lược này được sử dụng khi người tham gia kỳ vọng giá của tài sản cơ sở giảm.
Ví dụ: Một nhà đầu tư thực hiện chiến lược Long Put bằng việc mua một quyền chọn bán hợp đồng Ngô tháng 12/2024 có giá thực hiện là 460 cent/giạ với phí quyền chọn 25 cent/giạ.
Lợi nhuận từ chiến lược Long Put phụ thuộc vào giá của hợp đồng Ngô tháng 12/2024 (ZCEZ24) trong tương lai. Các trường hợp sau đây có thể xảy ra:
Trường hợp 1: Giá hợp đồng ZCEZ24 cao hơn 460 cent/giạ
Nếu giá của hợp đồng ZCEZ24 trong tương lai cao hơn 460 cent/giạ, quyền chọn không được thực hiện và nhà đầu tư phải chịu một khoản lỗ chính bằng Phí quyền chọn, tức là 25 cent/giạ.
Trường hợp 2: Giá hợp đồng ZCEZ24 thấp hơn 460 cent/giạ
Giả sử giá của hợp đồng ZCEZ24 là 430 cent/giạ. Lúc này, nhà đầu tư sẽ thực hiện quyền chọn mua để bán hợp đồng ZCEZ24 tại giá 460 cent/giạ và mua lại 1 hợp đồng tại giá 430 cent/giạ. Nhà đầu tư nhận được một khoản lợi nhuận (chưa bao gồm phí giao dịch và các loại thuế/phí khác) được tính bằng Chênh lệch giữa giá thị trường của hợp đồng và Giá thực hiện của quyền chọn - Phí quyền chọn, tức là (460 – 430) – 25 = 5 cent/giạ.
Như vậy, chiến lược Long Put giúp nhà đầu tư hạn chế khoản lỗ về mức phí quyền chọn, trong khi có cơ hội nhận được lợi nhuận không giới hạn (chưa tính đến phí giao dịch và các loại phí/thuế khác).
Chiến lược Long Straddle
Chiến lược Long Straddle được thực hiện bằng cách mua cùng lúc quyền chọn mua và quyền chọn bán một tài sản cơ sở với cùng giá thực hiện (strike price) và ngày đáo hạn. Chiến lược này có khả năng đem lại lợi nhuận không giới hạn, mặt khác cho phép nhà đầu tư giới hạn mức thua lỗ không vượt quá tổng phí của hai quyền chọn. Tại ngày đáo hạn, nếu chênh lệch giữa giá thị trường của tài sản cơ sở và giá thực hiện của quyền chọn càng nhỏ thì lợi nhuận của nhà đầu tư càng thấp. Và ngược lại, nếu chênh lệch này càng lớn thì nhà đầu tư thu được lợi nhuận càng cao. Vì vậy, chiến lược Long Straddle sẽ rất có lợi cho nhà đầu tư nếu thị trường có những yếu tố khiến giá tài sản cơ sở biến động tăng hoặc giảm mạnh.
Ví dụ: Một nhà đầu tư thực hiện chiến lược Long Straddle bằng việc đồng thời mua một quyền chọn mua hợp đồng ngô tháng 12/2024 (ZCEZ24) có giá thực hiện là 460 cent/giạ với phí quyền chọn 45 cent/giạ và mua một quyền chọn bán có giá thực hiện là 460 cent/giạ với phí quyền chọn 25 cent/giạ.
Lợi nhuận từ chiến lược Long Straddle phụ thuộc vào giá của hợp đồng Ngô tháng 12/2024 trong tương lai. Các kịch bản sau đây có thể xảy ra:
Trường hợp 1: Giá hợp đồng ZCEZ24 cao hơn 460 cent/giạ
Nếu giá hợp đồng ZCEZ24 cao hơn 460 cent/giạ, giả sử là 550 cent/giạ, nhà đầu tư sẽ thực hiện quyền chọn mua để mua 1 hợp đồng ZCEZ24 tại mức giá 460 cent/giạ và bán hợp đồng này ra ngay tại 550 cent/giạ. Lúc này, nhà đầu tư nhận được khoản lợi nhuận (550 – 460) - (45 + 25) = 30 cent/giạ.
Trường hợp 2: Giá hợp đồng ZCEZ24 giảm xuống dưới 460 cent/giạ
Nếu giá hợp đồng ZCEZ24 thấp hơn 460 cent/giạ, giả sử là 430 cent/giạ, nhà đầu tư sẽ thực hiện quyền chọn bán để mua 1 hợp đồng ZCEZ24 tại mức giá 460 cent/giạ và mua lại 1 hợp đồng ZCEZ24 tại mức giá 410 cent/giạ. Lúc này, lợi nhuận của nhà đầu tư là (460 – 430) - (45 + 25) = -40 cent/giạ, tức là nhà đầu tư chịu khoản lỗ 40 cent/giạ.
Trường hợp 3: Giá hợp đồng ZCEZ24 đúng bằng 460 cent/giạ
Nhà đầu tư không thực hiện quyền chọn nào. Nhà đầu tư chịu khoản lỗ chính bằng tổng phí 2 quyền chọn, tức là (45 + 25) = 70 cent/giạ.
Như vậy, chiến lược Long Straddle sẽ giúp cho nhà đầu tư giới hạn mức thua lỗ không vượt quá tổng phí hai quyền chọn và đem lại khoản lợi nhuận không giới hạn. Mức lợi nhuận và thua lỗ của nhà đầu tư sử dụng chiến lược này hoàn toàn phụ thuộc vào độ biến động giá thị trường của tài sản cơ sở: nếu giá thị trường của tài sản cơ sở biến động mạnh và có khác biệt càng lớn so với giá thực hiện của quyền chọn, mức lợi nhuận của nhà đầu tư càng lớn.
NGUỒN: MXV
