Những điểm chính
Giá dầu “hòa vốn” của Ả Rập Xê Út đang tăng lên khi vương quốc này bắt tay vào các dự án chi tiêu lớn như một phần của Tầm nhìn 2030.
Sản lượng dầu và giá dầu thô giảm có thể là “dấu hiệu cảnh báo” đối với các nền kinh tế xuất khẩu hydrocarbon.
Tuy nhiên, các nhà kinh tế cho biết vương quốc này có rất nhiều công cụ để giải quyết tình trạng thâm hụt ngày càng gia tăng.

Ả Rập Xê Út có một siêu cường. Không chỉ là nước xuất khẩu dầu thô lớn nhất thế giới; chi phí sản xuất cho các dự án dầu mỏ của nước này cũng thấp nhất thế giới, chỉ khoảng 10 đô la một thùng. Khi khoảng 75% doanh thu tài chính của bạn đến từ dầu mỏ, thì đó là một vấn đề lớn.

Và trong một thời gian, giá dầu hòa vốn tài chính của nước này mức giá cần thiết cho một thùng dầu thô để cân bằng ngân sách cũng khá thoải mái.

Điều đó đang thay đổi khi vương quốc này bắt tay vào các dự án chi tiêu lớn như một phần của Tầm nhìn 2030, nhằm mục đích hiện đại hóa nền kinh tế và đa dạng hóa các nguồn thu nhập khỏi dầu mỏ. Với mỗi năm trôi qua, giá dầu hòa vốn dự kiến ​​sẽ tăng cao hơn và thâm hụt của vương quốc này ngày càng lớn.

Vào tháng 5 năm 2023, Quỹ Tiền tệ Quốc tế dự báo giá dầu hòa vốn của vương quốc này là 80,90 đô la một thùng, khiến nước này trở lại thâm hụt tài chính sau khi đạt thặng dư đầu tiên trong gần một thập kỷ. Dự báo mới nhất của Quỹ, vào tháng 4, đưa con số đó lên 96,20 đô la cho năm 2024; tăng khoảng 19% so với năm trước và cao hơn khoảng 32% so với giá hiện tại của một thùng dầu thô Brent,
được giao dịch ở mức khoảng 73 đô la vào chiều thứ Tư.

Li-Chen Sim, một học giả không thường trú tại Viện Trung Đông có trụ sở tại Washington, cho biết: ”Ít nhất là cho đến năm 2030, Saudi Arabia sẽ có nhu cầu ngân sách lớn do phải chứng minh một số kết quả quan trọng trong các dự án quan trọng của Tầm nhìn 2030 và chuẩn bị cũng như tổ chức các sự kiện thể thao và văn hóa lớn” như World Cup 2034 và Expo 2030.

“Tất cả những điều này diễn ra trong bối cảnh dự kiến ​​nguồn cung dầu từ Hoa Kỳ, Guyana, Brazil, Canada và thậm chí cả UAE và khả năng tăng trưởng tiêu thụ dầu yếu ở Trung Quốc, khách hàng mua dầu lớn nhất của Vương quốc, có nghĩa là giá hòa vốn tài chính của Vương quốc có khả năng tăng lên khoảng 100 đô la.”

Bà nói thêm rằng tất cả những điều đó không bao gồm các yêu cầu chi tiêu trong nước của quỹ đầu tư quốc gia khổng lồ của vương quốc, Quỹ đầu tư công, đứng sau các dự án lớn trị giá hàng nghìn tỷ đô la như NEOM. Một dự báo của Bloomberg được Nomura Asset Management trích dẫn đưa ra mức giá hòa vốn trong năm nay, bao gồm cả chi tiêu của PIF, là 112 đô la một thùng.

″Ả-rập Xê-út rất giàu có và chi tiêu của chính phủ đã tăng nhanh chóng trong thập kỷ qua nhưng nước này có các thông số tài chính mà họ phải tuân theo giống như mọi quốc gia khác”, báo cáo của Nomura về thị trường Ả-rập được công bố ngày 2 tháng 9 có đoạn viết.

Các chỉ số kinh tế quan trọng “như sản lượng và giá dầu, hiện đang nhấp nháy các dấu hiệu cảnh báo”, báo cáo cho biết thêm. “Sự suy thoái toàn cầu trong bối cảnh bất ổn về nguồn cung có thể cản trở triển vọng của nền kinh tế hydrocarbon”.

Giá dầu hòa vốn có thực sự quan trọng không?

Nhưng hãy đợi đã giá hòa vốn tài chính không phải lúc nào cũng quan trọng như mọi người nghĩ, một số nhà kinh tế và nhà phân tích thị trường cho rằng. Và đối với Ả Rập Xê Út, có một loạt các lựa chọn để quản lý thâm hụt và giá dầu không lý tưởng.

Một nhà phân tích năng lượng tập trung vào vương quốc này chia sẻ với CNBC: “Thực tế là các quốc gia luôn thâm hụt ngân sách, do đó, ý tưởng Ả Rập Xê Út cần giá dầu 112 đô la, hay bất kỳ con số nào, đối với tôi không phản ánh đúng thực trạng đang diễn ra”.

″Đối với Ả Rập Xê Út, họ có nhiều khả năng vay thêm nợ nếu họ muốn... việc thâm hụt một khoản nhỏ không phải là vấn đề đối với họ”, nhà phân tích này cho biết, yêu cầu giấu tên do những hạn chế về mặt chuyên môn khi phát biểu với báo chí.

Vương quốc này cũng có dự trữ ngoại tệ mạnh mẽ, tăng lên mức cao nhất trong 20 tháng là 452,8 tỷ đô la vào tháng 7 và đã phát hành thành công trái phiếu, khai thác thị trường nợ với 12 tỷ đô la cho đến nay trong năm nay. Theo các nhà phân tích năng lượng, doanh thu từ dầu mỏ sẽ tăng vào năm 2025 khi các đợt cắt giảm sản lượng của OPEC+, phần lớn do Saudi Arabia thực hiện, hết hạn.

“Theo góc độ đó, họ cũng đang bắt đầu từ một vị thế tương đối mạnh”, nguồn tin cho biết.

Nợ công của Ả Rập Xê Út đã tăng từ khoảng 3% GDP vào những năm 2010 lên 24% hiện nay  đó là một sự gia tăng lớn, Sim cho biết. Nhưng theo tiêu chuẩn quốc tế, con số này vẫn còn thấp. Ví dụ, nợ công trung bình ở các nước EU là 82%. Tại Hoa Kỳ vào năm 2023, con số đó là 123%.

Mức nợ tương đối thấp và xếp hạng tín dụng cao giúp Ả Rập Xê Út dễ dàng vay thêm nợ khi cần thiết. Vương quốc này cũng đã triển khai một loạt cải cách để thúc đẩy và giảm rủi ro cho đầu tư nước ngoài và đa dạng hóa các nguồn thu. Trong khi nền kinh tế của đất nước đã suy giảm trong bốn quý liên tiếp gần đây, hoạt động kinh tế phi dầu mỏ đã tăng 4,4% trong quý 2 so với cùng kỳ năm trước, tăng 3,4% so với quý trước.

Báo cáo của Nomura cho biết: “Tin tốt là nền kinh tế đang tiến triển theo hướng đa dạng hóa và đã hấp thụ được nhiều khoản cắt giảm trợ cấp và thuế VAT cao hơn, đồng thời tạo ra một lượng lớn việc làm”.

Báo cáo viết rằng mặc dù vương quốc này “vẫn thiếu lượng đầu tư trực tiếp nước ngoài mong muốn”, “luật đầu tư mới được phê duyệt sẽ giúp vương quốc này tiến gần hơn đến mục tiêu xây dựng một ngành phi dầu mỏ lớn hơn đáng kể”.

Tuy nhiên, rủi ro vẫn còn - chủ yếu là nếu nhu cầu dầu tiếp tục yếu ở các nước tiêu thụ lớn và nguồn cung dầu thô ở các nước không thuộc OPEC+ tiếp tục tăng, Sim cho biết. Và những rủi ro đó hoàn toàn nằm ngoài tầm kiểm soát của Saudi Arabia.

“Về điểm đầu tiên, mối nguy hiểm lớn nhất là một cuộc chiến thuế quan trả đũa có thể xảy ra giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ hoặc Châu Âu”, Sim nói. Điều này “có thể dẫn đến tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại và do đó làm giảm nhu cầu dầu”.

Nguồn: CNBC